کتاب، نسب‌شناسی و نسب‌نگاری
مؤلف: سید احمد هاشمی (صدر)
جلد اول، ویراست دوم
انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری تألیف سید محمدرضا عالمی است. آن را انتشارات پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در قم و بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس در مشهد به صورت مشترک در سال 1393 ش در 232 صفحۀ قطع وزیری با شمارگان 2000 نسخه منتشر کرده اند.
این کتاب که به بررسی انساب‌نگاری مؤلفان شیعه از قرون اولیۀ اسلامی تا قرن هفتم هجری پرداخته است، یک مقدمه، پنج فصل و نتیجه‌گیری دارد و مجموعه‌ای از تصاویر نیز در پیوست آمده است. در ابتدای کتاب، ناشر این اثر را به عنوان منبع کمک‌درسی برای دانشجویان رشته‌های تاریخ در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری معرفی کرده است.
مؤلف در مقدمه، ابتدا با عنایت به تطور تاریخی انساب و انساب‌نگاری به بیان پیشینه، اهمیت، اهداف و انگیزه‌های شکل‌گیری علم انساب و ارتباط آن با سایر علوم پرداخته و نقش شیعیان را در پیدایش و رشد آن برجسته خوانده است. نگارنده انساب‌نگاری در میان مؤلفان شیعه را با توجه به سیر تاریخی آن، به دو دسته انساب‌نگاری عمومی (همۀ اقوام عرب با محوریت خاندان پیامبر) و انساب‌نگاری اختصاصی (اهل بیت پیامبر یا طالبیان) تقسیم کرده است. سه فصل آخر کتاب بر اساس این تقسیم‌بندی تنظیم شده است.
در فصل اول به بیان مفاهیم، پیشینۀ انساب‌نگاری در میان ملت‌ها و در فصل دوم با عنوان انساب‌نگاری اسلامی، به مطالبی چون تاریخچۀ انساب‌نگاری در میان مسلمانان، کتاب‌شناسی علم انساب و روش‌ها و سبک‌های انساب‌نگاری پرداخته شده است. فصل سوم به شکل‌گیری انساب‌نگاری عمومی در بین شیعیان و بررسی تألیفات آنان در این زمینه به همراه تأثیر و تأثر انساب‌نگاری شیعیان و اهل سنت و منابع مؤلفان شیعه در انساب‌نگاری عمومی پرداخته است. در فصل چهارم تاریخچۀ انساب‌نگاری اختصاصی شیعیان و سپس نگاشته‌های مؤلفان شیعه در این زمینه بررسی شده و در فصل پایانی مباحثی چون رابطۀ انساب‌نگاری اصلی و ویژگی‌های آن‌ها، نقش مؤلفان امامی‌مذهب در انساب‌نگاری طالبیان و منابع انساب‌نگاران در انساب طالبیان آمده است.
سید رضا عالمی متولد سال 1359 ش در کابل اما اصالتاً از ولسوالی ورس ولایت بامیان است. او مدرک دکتری در رشتۀ تاریخ تمدن اسلامی دارد. همچنین از او یک کتاب دیگر و تعدادی مقاله در برخی نشریات به چاپ رسیده است.
منبع: عالمی، سید رضا. (1393). انساب‌نگاری شیعه تا پایان قرن هفتم هجری. چاپ اول. قم و مشهد: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس.
