مسابقۀ نشانه زنی
مؤلف: صدیقه هاشمی
جلد اول، ویراست دوم
این تفریح به «گیرَکزنی» یا «نشانزنی» هم معروف است. ابزارهای مورد نیاز برای این بازی، تفنگ (معمولاً سربی) و قَرقَه (نشانه) است. ابتدا افراد به دو گروه یا بیشتر تقسیم میشوند که به هرکدام از گروهها یک «وَند» گفته میشود.
سپس از هر گروه یک یا دو نفر داور با عنوان «قَرقَهچی» یا «گیرَکچی» یا «چوپان» تعیین میشوند. آنها قرقه را در فاصلۀ ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ متری قرار میدهند و خود درحالیکه چوب یا بیرقی در دست دارند، در فاصلۀ دورتر از آن و در جای امنی مشرف بر قرقه میایستند. سپس قرعهکشی میکنند تا آغازکنندۀ بازی مشخص شود. آنگاه اولین نفر «توره» (جای نشان) خود را آماده میکند و از روی «شَخَه» (سکوی تیراندازی) نشان میزند. پس از او، یک نفر از گروه رقیب نشان میزند و اگر بتواند از طرف مقابل سبقت بگیرد، گروه دیگر سعی میکند تا در نوبت خود، بهتر عمل کند و از حریف پیشی بگیرد. تیر هرکس به قرقه اصابت کند، دو امتیاز نصیب گروه خود خواهد کرد و گروه مذکور در دور بعدی هم آغازگر بازی خواهند بود. فرد موفق در تیراندازی، از طرف همگروهیهای خود نیز جایزه میگیرد. با خوردن تیر به قرقه، گیرگچیِ آن گروه، بیرق خود را به قرقه میزند و قرقه را به بالا پرتاب میکند و با رقص و شادی، همگان را متوجه میکند که تیر به هدف اصابت کرده است و از نشانزننده نیز جایزه میگیرد. اوشد در عروسیها، بین گروه قُوده که همراه خانواده داماد میآیند و گروه همراهان عروس انجام میشود. (مهریار، ۱۳۹۰).
معمولاً مدّت زمان بازی مشخص نیست و در بسیاری مواقع از صبح تا غروب ادامه دارد و تماشاچیان زیادی نیز دارد. در ابتدای هر بازی قیمت گیرک تعیین میشود و در پایان، تیم بازنده باید همان مقدار را به تیم برنده بدهد و یا مهمانی بدهد (همان).
این بازی بیشتر در فصل زمستان که مردم اوقات فراغت بیشتری دارند انجام میشود و علاوه بر آن در مراسم شادی مانند عروسی یا ختنهسوری نیز اجرا میشود. در حال حاضر این بازی در میان مردم کمرنگ شده است (همان).
منابع: مهریار، حیاتالله. (۱۳۹۰). «بازیهای بیرون از خانه»، وبلاگ یک نفس آینه. بازیابی ۵ اسد ۱۳۹۶. hayatullahmehryar.blogfa.com.