کتاب، در معرفی مدارس دینی شیعیانِ افغانستان
مؤلف: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم
این کتاب را غ. علی حسن‌زاده تألیف کرده و انتشارات دارالتفسیر در سال ۱۳۹۰ ش منتشر کرده است، در ۴۸۰ صفحه وزیری و شمارگان ۱۰۰۰ نسخه. کتاب حاصل تلاش چهارسالۀ حسن‌زاده و هیئت اعزامی دفتر آیت‌الله محقق کابلی، از تابستان سال ۱۳۸۶ تا زمستان سال ۱۳۸۹ ش است و از طریق مشاهدات، برداشت‌ها و پرسشنامه از علمای دینی به دست آمده است.
کتاب پنج فصل دارد. مؤلف در فصل اول به آغاز و چگونگی سفرش اشاره می‌کند. او در فصل دوم با عنوان «سیر تاریخی حوزه‌های علمیه» ابتدا سیر تاریخی مدارس علوم دینی را توضیح می‌دهد و بعد مباحثی چون نقش علمای دینی در احیای دین و بیداری مردم، چالش‌های حوزه‌های علمیه و مضامین درسی آن‌ها، راهکارهای اصلاحی و ضرورت حوزه‌های دینی را بررسی می‌کند. در فصل سوم، مدارس علوم دینی ولایات شمال چون سرپل، جوزجان، بلخ، بغلان، قندوز و بدخشان معرفی می‌شود. در فصل چهارم که «حوزه‌های علمیه در هزاره‌جات» نام دارد، مدارس علوم دینی ولایات دای‌کندی، بامیان، غور، میدان وردک و غزنی معرفی می‌شود. فصل پنجم دربردارندۀ معرفی مدارس دینی سایر مناطق چون کابل، پروان، ارزگان خاص، هرات، قندهار، زابل و نیمروز است.
شیوۀ مؤلف این‌گونه است که اول معلومات مختصری دربارۀ منطقه ارائه می‌دهد و بعد مدارس دینی هر منطقه را معرفی می‌کند. ابتدا مؤسس و بانی و سال تأسیس مدرسه را ذکر می‌کند، سپس تعداد شاگردان و استادان مدرسه را بیان می‌کند و بعد از آن توصیفی اجمالی از خود مدرسه ارائه می‌دهد که چه تعداد اتاق دارد و تا چه سطحی در مدرسه درس خوانده می‌شود و اینکه آیا در حال حاضر مدرسه فعال است، یا نه.
غ. علی حسن‌زاده (مشهور به آخوند کربلایی) در سال 1344 ش در قریۀ کپه‌قوریق ولسوالی زاری ولایت بلخ متولد شده است. او عضو انجمن میزان و نشریۀ آن معرفت است.
منبع: حسن‌زاده، غ. علی. (۱۳۹۰). آشنایی با حوزه‌های علمیۀ شیعیان افغانستان. قم: دارالتفسیر.
