قریه‌ای در ولسوالی میرامور ولایت دای‌کندی
مؤلف: محمدهاشم علی‌زاده
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ ارگینگ در قریۀ کلان نهال ولسوالی میرامور ولایت دای‌کندی است. از شمال به قریۀ دان‌سِیوَک (دهن سیوک)، از جنوب به قلایِ‌مِینَه (قلعۀ میانه)، از شرق به کوه اِسپِی (سفید) و از غرب به کوه‌های دَیمَه و نالَه محدود است (رضوی: 1398؛ احمدی: 1398).
احتمال می‌رود که نام این قریه برگرفته از نوعی سنگ موسوم به ارگی باشد (اعتمادی: 1398). ارگی یک نوع سنگ رسوبی است که از سنگ، کلوخ و ریگ ترکیب شده و مانند سمنت محکم می‌شود و به رنگ خاکی درمی‌آید. گفته می‌شود که در قدیم ارگی نسبتاً بزرگی در این قریه وجود داشته که گِیرُو و پِیتَو قریه را به یکدیگر وصل می‌کرده و آب رودخانۀ نهال از زیر آن جریان داشته است. با آمدن سیل این ارگ از بین رفته و فقط نشانه‌های آن در هر دو طرف باقی مانده است (احمدی، ۱۳۹۸).
قریه‌های کوچک این قریه عبارت‌اند از قَچَرَک، نَوِ اِسپِی، سفیدخاک، خُشدِی و نوآباد. در این قریه دو منبر وجود دارد و اطفال قریه به لیسۀ مختلط نهال می‌روند. نزدیک‌ترین مرکز صحی به این قریه، کلینک پلاس است که بیشتر از یک کیلومتر فاصله دارد (همان).
جمعیت این قریه در حدود 90 خانوار برآورد شده است. ساکنان آن از طایفۀ جاکل و از نوادگان میرامور هستند. از طرف مطلعین قریه چنین عنوان شده است که جاکل با فاصلۀ چهار نسل (ممددوست، میرنهال، میرهزاره و میریانی) به میرامور می‌رسد. اکنون (۱۳۹۸ ش) طایفۀ جاکل به شاخه‌های علی‌داد، زرممد (زوارمحمد)، پناه‌ممد (پناه‌محمد) و گل‌ممد (گل محمد) تقسیم شده است (همان).
شرق و غرب این قریه را کوه‌های بلند و تپه‌های با نشیب تند احاطه کرده است. کوه‌ها و تپه‌های آن سرد و برف‌گیر است، ولی آب‌وهوای اصل قریه معتدل است. منبع آبی قریه را رودخانۀ نهال تشکیل می‌دهد که از این قریه می‌گذرد. معیشت مردم قریه از طریق زراعت، باغ‌داری، مال‌داری، دکان‌داری و درآمد ناشی از مهاجرت نیروی کار به ایران تأمین می‌شود. پوشش گیاهی و جنگلی کوه‌های ارگینگ را کَمَی، بَدره، غِیغُو، راف، چُوکرِی / بَلگ، گَندَه‌بَغَل، گُلپی، بُوتَه، چاکه، قَرغَنه و… تشکیل می‌دهد. در کوه‌ها و تپه‌های ارگینگ گرگ، شغال، خرگوش، روباه و تَبَرغُو زیست دارد (اعتمادی، احمدی).
زمین‌های زراعتی آن آبی است و حاصلات آن طی دو فصل برداشت می‌شود. در آغاز فصل تابستان دهقانان معمولاً گندم برداشت می‌کنند. در گذشته به جای گندم بیشتر جواری کشت می‌کردند؛ اما فعلاً بیشتر شَبتَل می‌کارند. از دیگر محصولات آن می‌توان از جو، بَلدَرغُو، شلغم، زردک، اِرِیشقَه/ ریشقه، پیاز و کچالو نام برد. سیب، توت و زردآلو از درختان میوۀ این قریه‌اند (همان). اهالی این قریه در قریۀ سرجنگل که در وسط قریه‌های غُجُورَک و زَردَرگِی موقعیت دارد نیز زمین دارند و در آنجا بیشتر گندم، بلدرغو و اریشقه برداشت می‌شود (رضوی، ۱۳۹۸). در کوه‌های آن حیواناتی مانند روباه، شغال، گرگ و کَوُوک وجود دارد (اعتمادی، ۱۳۹۸؛ احمدی، ۱۳۹۸).
حاجی محمدرسول احمدی و حاجی نظام از افراد سرشناس این قریه هستند (رضوی، ۱۳۹۸).
منابع: احمدی، محمدرسول. (1398). مصاحبۀ تلفنی محمدهاشم علی‌زاده با محمدرسول احمدی. 24 عقرب 1398؛ اعتمادی، سهراب‌علی. (1398). مصاحبۀ حضوری محمدحسین سیرت با سهراب‌علی اعتمادی. نیلی. 15 جدی 1398؛ رضوی، سید اسحاق. (1398). مصاحبۀ تلفنی محمدهاشم علی‌زاده با سید اسحاق رضوی. 25 عقرب 1398.
