از سران منطقۀ جاغوری
مؤلف: علیمدد شریفی و حسنرضا فهیمی
جلد اول، ویراست دوم
در سال ۱۳۰۴ قمری/۱۸۸۶ میلادی، طایفۀ قلندر جاغوری از اوضاعِ بعد از شورش طایفۀ اندری استفاده کرده و از دادن باقیمانده مالیات خود امتناع کردند و حاکم جاغوری در بار اول از آنان خواست بدون اعمال زور و لشکرکشی پرداخت کنندو سپس در ۱۲ ربیعالاول، اسماعیل از طایفۀ بابه را به منطقۀ قلندر فرستاد و پشت سر او، فرستادۀ خود را با ۲۰۰ تن پیادۀ ساخلو و تعدادی سواره فرستاد و آنان در منطقۀ گلزار مستقر شدند. مردم قلندر با این پیشآمد پیغام فرستادند که باقی مانده مالیات را پرداخت خواهند کرد (کاتب، ۱۳۹۳، ج ۳، ب ۱: ۳۶۵ و ۳۶۶).
در رمضان ۱۳۱۰ قمری کمیدان محمدحسن خان برای دستگیری تاجی خان وارد منطقۀ قلندر شد و در این زمان محمداکبر خان، کاکا، پسرِ خود و تعدادی از عیال و اطفال خود را نزد کمیدان محمدحسن خان به رسم گروگان فرستاد به شرطی که اردوی دولتی از منطقۀ قلندر خارج شود و تاجی خان خود را تسلیم خواهد کرد اما کمیدان محمدحسن خان این پیشنهاد را فریب دانست و نزدیکان محمداکبر خان و همچنین عیال و فرزندان افرادی چون رجب، میرزا حیدر و میرزا علی را در منطقۀ اوچکان نزد اسماعیل بابه فرستاد و دستور نگهداری از آنان را داد و خود محمداکبر خان را در اردو توقیف کرد تا زمانی تاجی خان خود را تسلیم کند (کاتب، ۱۳۹۳، ج ۳، ب ۲: ۷۳ و ۷۴).
اسماعیل بابه در سال ۱۳۱۰ ق / ۱۸۹۲ م با جمعی از سران هزارۀ جاغوری عریضهای به کابل نزد امیر عبدالرحمان خان فرستاد. آنان در این عریضه که تعدادی از سران هزارۀ جاغوری چون سلطانعلی خان فرزند سردار شیرعلی خان جاغوری، کلبحسن مهتر، یوسفعلی نائب و غیره نیز در آن سهم داشتند، از امیر خواستند تا ۴۰۰ تن از جوانان مردم هزارۀ جاغوری را برای خدمت در سوارهنظام ارتش انتخاب کند (کاتب، ۱۳۹۳، ج ۳، ب ۲: ۱۰۳). در این زمینه اطلاعات بیشتری در منابع تاریخی درج نشده است.
منبع: کاتب، فیضمحمد. (۱۳۹۳). سراجالتواریخ. جلد ۳. بخش ۲. تهران: عرفان.