کتاب، دربارۀ تجزیه و ترکیب سورۀ فاتحه
مؤلف: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم
اِعراب سورۀ فاتحه تألیف محمدعلی مدرس افغانی است. آن را انتشارات هجرت در قم در ۳۶ صفحۀ وزیری منتشر کرده است. سال نشر و شمارگان آن معلوم نیست. مدرس افغانی در مقدمۀ کتاب با اشاره به تاریخچه‌ای از علم ادبیات عرب، یادگرفتن آن را برای هر فرد مسلمانی واجب می‌داند، تا هنگام مراجعه به قرآن و سخنان بزرگان دین با مشکلی مواجه نشوند و بتوانند مفردات کلام را از حیث صیغه و اِعراب (تجزیه و ترکیب) تشخیص دهند؛ سپس از طریق تجزیه و ترکیب، معنای کلمه و پس از آن، معنای ظاهری کلام را بفهمند (مقدمه: ۵).
مؤلف پس از آن به تبیین و تشریح معنای «قرآن»، «سوره» و «آیه» از نظر اهل لغت می‌پردازد. سپس وارد اصل بحث می‌شود و روش او بدین‌گونه است که تک تک کلمات (در بعضی موارد حروف) سورۀ فاتحه را تجزیه و ترکیب می‌کند؛ اقوال مختلف نظریه‌پردازان ادبیات عربِ کوفی و بَصْری و ادبای معروف را ذکر می‌کند و هرجا هم که لازم باشد از اشعار شعرا به عنوان شاهد مثال استفاده می‌کند.
محمد علی مدرس افغانی (۱۲۸۴ تا ۱۳۶۵ ش) یکی از استادان بزرگ ادبیات عرب در حوزه‌های علمیۀ نجف و قم بوده است. مدرس افغانی از سال 1326 تا 1353 ش در حوزۀ نجف و بعد از آن در قم به فعالیت علمی اشتغال داشته است. او در قریۀ کَرَم‌کُشِ منطقۀ المیتو ولسوالی جاغوری به دنیا آمده است.
منبع: مدرس افغانی، محمدعلی. (بی‌تا). اعراب سوره فاتحه. قم: هجرت.
