الودال (۱)/Alawdâl/

منطقه‌ای در ولسوالی شارستان
مؤلف: محمد اکبری (علامه)
جلد اول، ویراست دوم

الودال، منطقه‌ای متشکل از چند قریه در ولسوالی شارستان ولایت دای‌کندی است. این کلمه از دو جزء نشکیل شده است: ال، به معنای نوعی از عقاب و اودال، ابدال، هفتال که نام کوشانیان کوچک است. در گویش محلی هر دو جزء کوچک شده و الودال شده است (بیانی، ۱۳۹۸).

شارستان پیش‌ از ۱۳۸۳ ش / ۲۰۰۴ م، جزء ولایت ارزگان بود. این منطقه در قسمت پِیتَو شارستان واقع شده است (غرجستانی، ۱۳۶۶: ۱۸۰). الودال از سمت شرق به بِرگِر و فیض‌آباد، از جنوب‌شرق و جنوب به دشت، از غرب و جنوب‌غرب به صدخانه و بابَه‌دال و از شمال به لَرْگَر وصل می‌شود. معروف است که این منطقه سه ناوۀ تَگابْلُور، اُوشُو و وَرَغَه دارد؛ ولی چُکْشار هم جزء الودال محسوب می‌شود. هر یک از این ناوه‌ها یا دره‌ها، قریه‌های خردتری دارد که به ترتیب عبارت‌اند از: ۱. اُوشُو؛ ۲. تَگابْلُور؛ ۳. چُکْشار؛ ۴. وَرَغَه (اکبری، ۱۳۹۶).
الودال ۱۲۶۴ خانوار جمعیت دارد (محمدی، بی‌تا). در این منطقه دو طایفۀ باقی و حاجی صبح زندگی می‌کنند. البته طوایف کوچک‌تر هم در این منطقه ساکن هستند به نام‌های میِرْمَنْگِی، نَزْبِی و شاه‌مراد (اکبری، ۱۳۹۶). شغل مردم منطقه، بیشتر مال‌داری و زراعت است. دهقانان منطقه گندم، جواری، لوبیا، شفتل و رشقه می‌کارند. کاشت درخت توت، زردآلو، بادام، چارمغز و انگور نیز در این منطقه رواج دارد (محمدی، بی‌تا).
آب و هوای این منطقه در تابستان‌ها خشک و گرم و در زمستان‌ها سرد است و در کوه‌های آنجا آهو، کَوْک و پرندگانی چون کبوتر، گنجشک و زاغ وجود دارد (اکبری، ۱۳۹۶).
تا پیش از ۷ ثور ۱۳۵۷ ش و با به قدرت رسیدن حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان، هیچ مکتبی در این منطقه وجود نداشت. بعد از این تاریخ، لیسۀ «شهید شهرستانی» اعمار شد. همین لیسه، مدتی پایگاه سازمان نصر افغانستان بود و بعد از شکست آن سازمان، در اختیار پاسداران جهاد اسلامی افغانستان بود (همان).
راه‌های مواصلاتی این بخش، تا سقوط طالبان کوره‌راه و مناسب استفادۀ حیوانات بارکش بود. در سال‌های حکومت حامد کرزی و اشرف غنی راه‌های موتررو هم ساخته شده است، البته به صورت خاکی (همان).
از چهره‌های مشهور الودال ناظر حسین شهرستانی، محمدکاظم افکاری، امین‌الله دانش، یوسف فاضل، یوسف واعظی، حسین‌علی عالمی، قاسم‌علی موحدی، محمدعلی موحدی، چراغ‌علی مهدوی، باقر مدرسی، سید طاهر ناطقی، نبی محقق، حسین‌علی شریفی، موسی شریفی، اسحاق محسنی، یوسف عارفی، علی‌دوست سبحانی، محمدانور ولایتی، روح‌الله کاظمی، بُمان‌علی جعفری و وکیل سهراب (ارباب دورۀ ظاهرشاه) را می‌توان نام برد (همان).
منبع: اکبری، محمد. (۱۳۹۶). یادداشت شخصی محمد اکبری باشندۀ قریۀ الودال. چاپ نشده؛ بیانی، عزیزالله. (۱۳۹۸). مصاحبۀ حضوری زینب نوری با عزیزالله بیانی. ۲۸ سرطان ۱۳۹۸؛ غرجستانی، محمدعیسی.(۱۳۶۶). تاریخ نوین هزاره‌جات. کویته: شورای فرهنگی اسلامی افغانستان؛ محمدی، رسول. (بی‌تا). «تثبیت قریه‌جات برنامۀ همبستگی ملی و اعضای کلیدی شورای انکشافی ولسوالی‌های تابعۀ ولایت دای‌کندی». کابل: وزارت احیا و انکشاف دهات.