قریه‌ای در درۀ هزاره ولایت پنجشیر
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ بابا علی در درۀ هزاره ولایت پنجشیر قرار دارد. این قریه در دامنۀ کوتل بابه‌علی به فاصلۀ ۳۴ کیلومتری در شمال شرق رُخَه واقع است و از شمال به ولسوالی دره حصۀ دوم پنجشیر، از جنوب به کوه عام، از شرق به قریۀ دوست‌علی و از غرب به قریۀ گلاب‌خیل محدود می‌شود (قاموس جغرافیایی افغانستان، ۱۳۳۵، ج ۱: ۱۹۰). بابا علی یا بابه‌علی نام بنیان‌گذار این قریه بوده است.
شورای انکشافی قریه، جمعیت قریۀ بابه‌علی را ۳۶۰ خانوار برآورد کرده است. مردم قریه اهل سنت و فارسی‌زبان هستند. از قریۀ باباعلی ۳۰۰ نفر به چاریکار، کابل و خارج از کشور مهاجرت کرده‌اند (فضلی، ۱۳۹۶).
فاصلۀ قریۀ بابا علی تا مرکز ولسوالی آبشار ۸ کیلومتر و تا مرکز ولایت پنجشیر حدود ۶۸ کیلومتر است. مسیر بین ولسوالی تا ولایت پخته است. آب و هوای قریه سرد و کوهستانی است. عواید مردم به زراعت، باغ‌داری و مال‌داری وابسته است. زمین‌های زراعتی بابه‌علی آبی و للمی است. محصولات زراعی قریه عبارت است از گندم، جو، جواری، لوبیا، نخود، کچالو، پیاز، انواع سبزیجات. در این قریه محصولات درختی مانند سیب، توت، بادام، چهارمغز، زردآلو و سنجد به عمل می‌آید. میوۀ خشک این قریه در بازارهای ولسوالی عرضه می‌شود (فضلی، ۱۳۹۶).
کبک، بودنه، کبوتر کوهی، روباه و خرگوش از جانوران قریه است. پوشش گیاهی و جنگلی قریه عبارت است از گیاهان علوفه‌ای، بوته، موش‌خورک، تلخک بوته، بوربوته، بوتی، چنار، بید و بلوط (همان).
هنر دستی زنان قریۀ بابه‌علی تولید نمد، قالی‌بافی، جاکت‌بافی، جوراب‌بافی، دستکش‌بافی، کلاه‌بافی و خامک‌دوزی و زرک‌دوزی است (همان).
غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از قروتی، آش، کشکَوْ، شوروا، شیربرنج، نان روغنی و نان جواری. مردم این قریه از دواهای طب سنتی مانند زوف، موملایی، بوربو و بادیان استفاده می‌کنند (همان).
آب آشامیدنی قریه از چشمه و رودخانه به دست می‌آید و برق قریه از توربین کوچک آبی تأمین می‌شود که شورای قریه و وزارت احیاء و انکشاف دهات نصب کرده است (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). این قریه یک کلینیک دارد و اطفال قریه در لیسۀ مختلط «تازه‌محمد شهید»، واقع در همین قریه درس می‌خوانند.
از مشاهیر گذشته و کنونی این قریه می‌توان از اختر محمد (وکیل دورۀ ظاهر شاه)، بصیر بدروز، ملک جلال، نصیراحمد نشاط (شاعر و طنز نویس)، سناتور شریف، جنرال رجب و محب بارش (شاعر و استاد دانشگاه کابل) نام برد.
منابع: فضلی، نوراحمد. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمد جواد علوی با نوراحمد فضلی. کابل. ۴ عقرب ۱۳۹۶؛ قاموس جغرافیایى افغانستان. (۱۳۳۵). جلد ۱. کابل: انجمن آریانا دایرةالمعارف؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل‌شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت پنجشیر». کابل.
