قریه‌ای در مرکز ولسوالی تیوره، ولایت غور
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ باغ نو در ولسوالی تیوره ولایت غور است. این قریه زیر مجموعۀ چارباغ مرکز ولسوالی تیوره است و در شمال این ولسوالی قرار دارد. قریۀ باغ نو از شمال به تنگۀ چهک و کوه‌های‌عام، از جنوب به رودخانۀ تیوره، از شرق به قریۀ مسگرها و از غرب به قریۀ ملنگ‌ها محدود می‌شود. فاصلۀ قریه تا قلعۀ نائب‌خان مرکز ولسوالی تیوره ۵ کیلومتر و تا شهر فیروزکوه مرکز ولایت غور ۲۲۰ کیلومتر است. همه راه‌های مواصلاتی این قریه به قریه‌های دیگر و ولسوالی و ولایت خامه است (شهیدزاده، ۱۳۹۶).
شورای هزاره‌های اهل سنت جمعیت قریۀ باغ نو را حدود ۱۵۰ خانوار برآورد می‌کند که هزاره، فارسی‌زبان و اهل سنت هستند. از ابتدای تحولات چهاردهۀ گذشته، اکثر جمعیت قریه به دلیل درگیری‌ها بین دولت وقت و گروه‌های جهادی، درگیری‌های قومی و حزبی و به قتل رسیدن میرزا محمدیعقوب (عضو سازمان نصر افغانستان توسط احزاب رقیب) از این قریه به مرکز شهر فیروزکوه و بعدها به شهر هرات مهاجرت کرده‌اند.
آب و هوای قریۀ باغ نو سرد و کوهستانی است. محصولات قریه عبارت است از گندم، جو، جواری، لوبیا، نخود، کچالو، پیاز و سبزیجاتی چون بادنجان رومی، بادرنگ، کدو، گلپی، کاهو، گَنْدَنَهْ و مُلی سرخک. در این قریه محصولات درختی مانند سیب، زردآلو، بادام، شفتالو، آلو، گیلاس، آلبالو، ناک و توت به عمل می‌آید و میوۀخشک قریه مانند بادام و کشته به بازار عرضه می‌شود (همان).
زیست جانوری قریه شامل باز، عقاب، مرغابی، کبک، بودنه، شانه‌به‌سر، کبوتر کوهی، زاغ، زاغچه، چغوک، موش کوهی، گرگ، روباه، شگون، لُور، خرگوش و پِشک کوهی است. زنان قریه، مرغ‌خانگی، مرغابی و فیل‌مرغ پرورش می‌دهند و نیز در مغز کردن بادام و خسته و خشک‌کردن زردآلو نقش اول را دارند (همان). پوشش گیاهی و جنگلی این قریه عبارت است از: گل لاله، انواع گل کوهی، رواش، پُودِینَه، غِیْغُوْ، کَمَیْ، بُتْرَونْقُو، بَلْدَرْغُوْ، شیرین‌بویه، زیرۀ کوهی، بوته، یامه، بولو، آوول، سریش، اَرَرْ، چنار، بید، گز، سُلبی/ شُلبِی، سیاه‌خار و چاکَهْ. در این قریه از دواهای سنتی مانند جوشاندۀ کاسنی، اسپند، پُودِینَه، شیرین‌بویه و موملایی استفاده می‌شود (همان).
صنایع دستی قریه عبارت است از: گلیم‌بافی، قالی‌بافی، جاکت‌بافی، جوراب‌بافی، دستکش‌بافی، کلاه‌دوزی، زَرَک‌دوزی و خامَک‌دوزی و تولید نَمَد (همان). غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از: غولورترش، آش، کشکَوْ، حلوا، قروتی، شوروا، شیربرنج، شیر روغن (همان).
آب آشامیدنی مردم قریه از چاه‌های بمبه‌ای و رودخانۀ تیوره به دست می‌آید و انرژی روشنایی از سولر (صفحات خورشیدی) شخصی تأمین می‌شود (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). نزدیک‌ترین مرکز صحی به این قریه، شفاخانۀ ۳۰ بستر ولسوالی است. اطفال قریه هم به لیسه‌های پسرانه و دخترانۀ مرکز تیوره می‌روند.
تعدادی از معلمان، کارمندان دولتی و امنیتی حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان از این قریه بوده‌اند، مثل دگروال آصف لعل‌زاد (از سازمان نصر افغانستان)، دگروال عبدالله خان، دگروال غفار خان و دگروال ستار خان کوهی (منصب‌دار در حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان). دیگر چهره‌های معروف قریۀ باغ‌نو عبارت‌اند از: میرزا رسول خان، میرزا کبیر خان، استاد خیرمحمد خان (شهیدزاده، ۱۳۹۶).
منابع: شهیدزاده، محمود. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با محمود شهیدزاده. کابل. ۲۰ دلو ۱۳۹۶؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت غور». کابل.
