قریهای در ولسوالی خوست و فرنگ ولایت بغلان
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ بتهپر در ولسوالی خوست و فرنگ ولایت بغلان است. این قریه از شمال و جنوب به کوههای عام، از شرق به قریۀ بل بادلا و از غرب به قریۀ بوزیریک محدود میشود. راههای مواصلاتی این قریه به قریههای اطراف و ولسوالی، خامه است و فاصلۀ آن تا مرکز ولسوالی خوست و فرنگ ۳ کیلومتر و تا مرکز ولایت بغلان حدود ۱۳۰ کیلومتر است. از این فاصله، سرک قریه تا نهرین خامه و از نهرین تا پلخمری مرکز ولایت بغلان پخته است (پارسایی، ۱۳۹۶).
شورای هزارههای اهل سنت، جمعیت قریۀ بتهپر را ۱۸۰ خانوار برآورد کرده است که هزاره، اهلسنت و فارسیزبان هستند.
آب و هوای قریۀ بتهپر معتدل است و عواید ساکنان قریه به زراعت، باغداری و مالداری وابسته است. زمینهای زراعتی قریۀ بتهپر بیشتر آبی و کمتر للمی است و محصولات آن گندم، جو، جواری، نخود، لوبیا، برنج، عدس، زغیر، کنجد، کچالو، پیاز، زردک، شلغم، کدو، بادنجانسیاه، بادنجانرومی، بادرنگ، تربوز، خربوزه و انواع سبزیجات است. در قریۀ بتهپر محصولات درختی انگور، انار، سیب، ناک، توت، شفتالو، زردآلو و سنجد به عمل میآید.
زنان با تولید نمد، گلیمبافی، قالیبافی، خورجینبافی، دسترخوانبافی و خامکدوزی در اقتصاد قریه نقش ایفا میکنند (همان).
چُوْکْرِیْ، بُزْباش، بدره، سریش، کُوْدَهْ، خار، جَوْدَر و سقاقل پوشش گیاهی و درخت چنار، بوته، چاکَهْ، سیاهخار کوهی و درختهای میوه پوشش جنگلی قریه را میسازند. جانوران قریه عبارتاند از عقاب، باز، شاهین، کبک، بودنه، کبوتر کوهی، اولوار، کرکس، باشه، خارپشتک، گرگ، روباه، خرگوش و پشک کوهی (همان). قروتی، شُلۀ غوربندی، پلوِ ماشتو، شیربرنج، آشک، کشکَوْ، حلوای (برنجی و گندمی) غذاهای محلی قریۀ بتهپر را تشکیل میدهند (همان).
آب آشامیدنی قریه از رودخانه و چشمه به دست میآید و انرژی برق آن از توربین های کوچک آبی تأمین میشود که در برنامۀ انکشافی وزارت احیا و انکشاف دهات راهاندازی شده است (وزارت احیا و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). اطفال قریۀ بتهپر به لیسۀ استاد عبدالرحمان میروند که حدود ۲ کیلومتر دور است. نزدیکترین مرکز صحی به قریه، کلینیک جامع مرکز ولسوالی است که فاصلۀ آن از قریه با موتر نیم ساعت است.
طی سالهای اخیر بیش از ۴۰ خانواده از این قریه به مرکز بغلان، کابل و خارج از کشور مهاجرت کردهاند. از مشاهیر قریۀ بتهپر میتوان از قوماندان تازه و عبدالله خان نام برد (غلام سخی پارسایی، ۱۳۹۶).
منابع: وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژههای در حال اجرا و تکمیلشده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت بغلان، ولسوالی خوست». کابل؛ پارسایی، غلامسخی (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با غلامسخی پارسایی. کابل. ۱۶ عقرب ۱۳۹۶.