قریه‌ای در قلعه‌نو ولایت بادغیس
مؤلف: محمدجواد علوی
جلد اول، ویراست دوم
قریۀ باغبان‌سنگ‌پنجه در حومۀ شهر قلعه‌نو مرکز ولایت بادغیس قرار دارد. این قریه از شمال به قریۀ تگاب میرقول، از جنوب به قریۀ تُوتَه‌ها، از شرق به قریه‌های ولسوالی آب‌کمری و از غرب به قریۀ کُنْدَلان محدود می‌شود. راه‌های مواصلاتی این قریه به قریه‌های دیگر و قلعه‌نو خامه است و فاصلۀ قریه با قلعه‌نو ۱۰ کیلومتر است (ماهر، ۱۳۹۶).
جمعیت قریۀ باغبان‌سنگ‌پنجه را شورای هزاره‌های اهل سنت، ۳۶۰ خانوار برآورد کرده است که از طایفۀ باغبان، اهل سنت و فارسی‌زبان هستند. اینان هزاره‌هایی‌اند که از حملات لشکر امیر عبدالرحمان جان به سلامت برده‌اند و از گذشته نسل اندر نسل بر این قریه ملکیت داشته‌اند. از این قریه، ۱۰۰ خانوار به قلعه‌نو، هرات و کشورهای همسایه مهاجرت کرده‌اند (ماهر، ۱۳۹۶).
آب و هوای باغبان‌سنگ‌پنجه سرد و کوهستانی است و معیشت مردم به زراعت و مال‌داری وابسته است. زمین‌های زراعتی قریه آبی و للمی است و محصولات آن عبارت است از: گندم، جو، جواری، لوبیا، نخود، کچالو، پیاز، زردک، شلغم و سبزیجات. محصول باغی قریه چشمگیر نیست و فقط توت، بادام و پستۀ کوهی در آن به عمل می آید. عواید هر خانواده از طریق جمع‌آوری و فروش پستۀ کوهی به طور متوسط سالانه به حدود ۲۰۰ هزار افغانی می‌رسد (همان).
زیست جانوری قریه شامل کبک، بودنه، زاغ، زاغچه، چغوک، غاز، کبوتر کوهی، باشه، باز، شغال، گرگ، روباه و خرگوش است. پوشش گیاهی و جنگلی این قریه عبارت است از: گیاهان علوفه‌ای، کَمَیْ، گاوغُنج، وُلَنگ، بوته، تلخک بوته، بوربوته، بوتی، زیرۀ کوهی، چنار، بید و پستۀ کوهی (همان).
هنر دستی زنان قریه بافت قالی (طرح معروف دای‌زنگی)، پلاس‌بافی، جاکت‌بافی، جوراب‌بافی، دستکش‌بافی، تولید نمد، کلاه‌دوزی و خامک‌دوزی است (همان). غذاهای محلی قریه عبارت‌اند از: اشکنه، قو، خَلُوک، کله‌جوش، چندگلی، اَشقاری، قورمۀ کچالو، کشکَوْ، شیربرنج، نان روغنی و نان جواری (همان).
آب آشامیدنی ساکنان قریه از چاه بمبه‌ای تأمین می‌شود که به وسیلۀ شورای انکشافی قریه و وزارت احیاء و انکشاف دهات حفر شده است و انرژی برق و روشنایی خانه‌های قریه از سولر (صفحات خورشیدی) به دست می‌آید (وزارت احیاء و انکشاف دهات، ۱۳۹۶). نزدیک‌ترین مرکز صحی به این قریه، شفاخانۀ ولایتی بادغیس در قلعه‌نو است که ۱۰ کیلومتر فاصله دارد. اطفال قریه به لیسه‌های پسرانه و دخترانۀ باغبان‌سنگ‌پنجه می‌روند.
منابع: ماهر، حیات‌الله. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری محمدجواد علوی با حیات‌الله ماهر. کابل. ۴ عقرب ۱۳۹۶؛ وزارت احیاء و انکشاف دهات. (۱۳۹۶). «لیست پروژه‌های در حال اجرا و تکمیل شده از بابت سال ۱۳۸۰ تا ۲۵ حمل ۱۳۹۶، جدول ولایت بادغیس». کابل.
