عالم دینی، فعال سیاسی
مؤلف: علی جعفری
جلد اول، ویراست دوم
محمدصفر احسانی فرزند حاجی عوض در قریۀ گرماب بالا ولسوالی لعل و سرجنگل ولایت غور به دنیا آمد. از سال تولد او اطلاعی در دست نیست. او در ۱۴ سالگی به تحصیل علوم دینی شروع کرد. سطوع مقدماتی علوم دینی را در زادگاهش نزد حاجی قاسم‌علی سَنگ‌تَخت و ملک‌حسین محقق جوقول گذراند. او برای ادامۀ تحصیل به نجف رفت؛ مدت زیادی در نجف تحصیل کرد؛ در سال ۱۳۵۴ ش به افغانستان بازگشت و مدتی در زادگاهش به تدریس علوم دینی پرداخت (همراه با فجرآفرینان، ۱۳۷۸: ۵۰).
احسانی بعد از کودتای هفت ثور حزب دموکراتیک خلق افغانستان (۱۳۵۷ ش / ۱۹۷۸ م) و خیزشِ مردم علیه حکومت، در سازمان‌دهی و انسجام نیروهای مردمی نقش داشت. او در سال ۱۳۵۸ ش برای تشکیل شورای انقلابی اتفاق اسلامی به‌عنوان نمایندۀ مردم ولسوالی لعل و سرجنگل به مقر این شورا در وَرَس رفت و عضو آن شد. سپس به پاسداران جهاد اسلامی افغانستان پیوست و یکی از اعضای ارشد این گروه در لعل شد. او در سال ۱۳۶۹ ش به عضویت حزب وحدت اسلامی افغانستان درآمد و بعد از بروز اختلافات درون‌منطقه‌ای، در سال ۱۳۷۱ ش به حزب حرکت اسلامی افغانستان پیوست و به عضویت شورای ولایتی غور این حزب درآمد (همان).
حزب وحدت اسلامی افغانستان احسانی را در سال ۱۳۷۲ ش به اتهام ترور مهرعلی شریفی، یکی از فرماندهان حزب وحدت در لعل، در بامیان به زندان انداخت و او بعد از شش ماه آزاد شد. حزب وحدت او را مجدداً در سال ۱۳۷۲ ش به همین اتهام در کابل زندانی کرد و او بعد از شکست نیروهای حزب وحدت در غرب کابل در سال ۱۳۷۳ ش آزاد شد (همان).
احسانی را برادران سید نادرشاه مجاهد در سال ۱۳۷۸ ش / ۲۰۰۰ م به قتل رساندند. قتل او به اتهام کشتن سید نادرشاه مجاهد، یکی از فرماندهان محلیِ حزب اسلامی افغانستان بود که چند روز قبل در خانۀ احسانی ترور شده بود (همان).
منابع: «همراه با فجر آفرینان». (۱۳۷۸). در مجلۀ فجر امید. سال چهارم. شمارۀ مسلسل ۴۲ و ۴۳. ص ۵۰؛ خانوادۀ محمدصفر احسانی. (۱۳۹۶). مصاحبۀ حضوری علی جعفری با خانوادۀ محمدصفر احسانی. مشهد. ۱۲ ثور ۱۳۹۶.
){kind=link}