کتاب، در حوزۀ دین‌شناسی
مؤلف: محسن شریفی
جلد اول، ویراست دوم
این اثر نوشتۀ علی امیری است. آن را انتشارات امیری در سال ۱۳۹۴ ش در کابل منتشر کرده است، در ۳۵۷ صفحۀ رقعی با شمارگان ۱۰۰۰ نسخه. چاپ دوم این کتاب را انتشارات دانشگاه ابن سینا در سال ۱۳۹۷ ش منتشر کرده است.
علی امیری متولد سال ۱۳۵۳ ش / ۱۹۷۴ م در قریۀ سید احمد در منطقۀ گیروی ولسوالی شارستان است. او لیسانس فلسفۀ خود را از دانشگاه قم و ماستری خود را در رشتۀ فلسفه و کلام از جامعة‌المصطفی قم گرفته است.
کتاب در یک پیشگفتار،یک درآمد و سه بخش تنظیم شده است. مؤلف دربارۀ انگیزهاش از تألیف کتاب مینویسد: «اثر کنونی با عنایت به نقاط ضعف و قوت آثاری که دربارۀ عرضۀ علمی اسلام صورت گرفته، نگاشته شده و میکوشد تصویری از سیمای تاریخی اسلام، همراه با بحران کنونی آن به مخاطب ارائه کند» (پیشگفتار: ۱۳).
نویسنده در درآمد کتاب تاریخچۀ مختصری از سه دینیهودیت، مسیحیت و اسلام ارائه میدهد. بخش اول، با عنوان «دین و دانشهای دینی» مشتمل بر چهار فصل است. در ابتدا به تبیین سه ضلع دین اسلام (وحدانیت خدا، رسالت محمد و قرآن) میپردازد. سپس دربارۀ علم فقه، خصوصاً فقه اهلسنت و فقه شیعه به تفصیل بحث میکند. در فصلهای سوم و چهارم، به علم کلام و عمده مکتبهای کلامی اسلامی، فلسفۀ اخلاق، علم اخلاق و اخلاق عملی و رابطۀ بین این سه میپردازد.
در بخش دوم با عنوان «فرهنگ اسلامی»، برای ترسیمیک طرح کلی از سیمای فرهنگی اسلام، سه عنصر ادب و هنر، علوم و فلسفه را در سه فصل مطرح میکند. به همین منظور در ابتدا دربارۀ زبانشناسی، نقش غیرعربها در رشد زبان و ادبیات عربی، علم بلاغت و اقسام آن بحث میکند. سپس هنر اسلامی از جمله خوشنویسی و معماری را مطرح میکند. سپس علوم را به نقلی و عقلی، و عقلی را هم به نظری و عملی تقسیم میکند. در پایان این بخش مکاتب عمدۀ فلسفی اسلامی مثل مکتب مشاء، اشراق و حکمت متعالیه را توضیح میدهد.
«اسلام معاصر» عنوان بخش سوم است که مشتمل بر سه فصل است. نویسنده ابتدا نسبت میان اسلام و سیاست را بر اساس نظریات افرادی چون علی عبدالرزاق، شیخ مفید و رشید رضا تشریح میکند. سپس میکوشد تصویری از زوال و انحطاط اسلام، به عنوان یک دین، فرهنگ و دولت ارائه دهد. در فصل آخر ابتدا به چالشهای اخلاقی، عقلانی و فرهنگی که اسلام با آنها روبهروست اشاره میکند، سپس چشماندازهای آیندۀ اسلام را بررسی میکند. در خاتمه نیزیادآور میشود اسلام راه رستگاری است و میتواند ظرفیتهای معنوی بشر را تقویت کند.
منبع: امیری. علی. (۱۳۹۴). اسلام، معارف، فرهنگ، سیاست. کابل: دانشگاه ابن‌سینا.
