تشکل ادبی مهاجران در مشهد
مؤلف: محمدحسین فیاض
جلد اول، ویراست دوم
انجمن شاعران انقلاب اسلامی افغانستان در سال ۱۳۶۹ ش / ۱۹۹۰ م به وسیلۀ جمعی از شاعران جوان مهاجر مقیم مشهد تشکیل شد و تا نیمۀ دهۀ هفتاد به فعالیت خود ادامه داد. هدف از تشکیل این انجمن، پرورش توان ادبی اعضا، شرکت در محافل فرهنگی مهاجران و معرفی ادبیات افغانستان به جامعۀ ایران بود (مظفری، ۱۳۹۶).
سید ابوطالب مظفری، محمدکاظم کاظمی، محمدآصف رحمانی، محمدعارف رحمانی، سید حیدر علوی‌نژاد، غلام‌نبی اشراقی، محبوب غلامی، حمیدالله حیدریان، نادر احمدی، محمدحسن حسین‌زاده، سید فضل‌الله قدسی، محمدنعیم کمالی، محمدحسین فیاض، فریدون رحیمی، فریدون نقاش‌زاده، سید حکیم بینش، سید محمد علوی، محمدحسین محمدی، سید ابراهیم مرتضوی و فریدون وارسته از اعضای این انجمن بودند. البته تعداد اعضا در ابتدا، بیش از چند نفر نبود و بعدها زیاد شدند (کاظمی، ۱۳۹۶).
انجمن شاعران انقلاب اسلامی افغانستان در واقع از جدا شدن جمعی از جوانان از «انجمن اسلامی شعرای مهاجر افغانستان» ایجاد شد. این دو انجمن تا سال ۱۳۷۲ ش که اغلب شاعران انجمن قدیم به هرات برگشتند، در کنار هم و حتی گاهی باهم، فعالیت شعری می‌کردند. انجمن قدیم با شاعرانی از یک نسل جلوتر و غالباً اهل هرات بودند و انجمن جدید با جوانان شاعر و از نقاط مختلف افغانستان (کاظمی، ۱۳۷۳: ۵۰).
با شکل‌گیری انجمن‌های شعر مهاجران در اواخر دهۀ شصت در مشهد و سپس قم و تهران و نیز برگزاری کنگره‌های سراسری شعر حوزه‌های علمیه در سطح ایران، این جوانان با دیگر شاعران هموطن خویش از دیگر نقاط کشور و نیز با شاعران ایران آشنایی و ارتباط یافتند. این ارتباط‌ها و شرکت در محافل و مجامع ادبی، شکوفایی استعداد شعری‌شان را در پی داشت (کاظمی، ۱۳۹۴: ۳۰۴). شاعران مهاجر در مدت زمانی کم به مجموعۀ مطرح و تأثیرگذاری در ایران و افغانستان تبدیل شدند؛ طوری که ده‌ها کتاب شعری از این شاعران نشر شد و برخی از شاعران در ایران و افغانستان نیز به عنوان کارشناس ادبیات در جشنواره‌های ادبی حضور یافته و به عنوان صاحب‌نظر در عرصۀ شعر و مسائل فرهنگی افغانستان شناخته شدند. جلسات این انجمن مدتی در حوزۀ هنری مشهد و سپس در آپارتمانی در بازار مرکزی مشهد دایر می‌شد (کاظمی، ۱۳۹۶).
انجمن شاعران انقلاب اسلامی افغانستان در حوالی سال ۱۳۷۵ ش و مقارن با تشکیل جلسات شعر «دُر دَری» تعطیل شد. در دفتر فصلنامۀ درّ دری در مشهد، ضمن کارهای فرهنگی و انتشار مجله، جلسات نقد و بررسی شعر و داستان نیز دایر می‌شد که طبعاً نیازی نبود تا انجمن شاعران، مستقلاً به فعالیت خود ادامه دهد، به خصوص که اعضای مهم انجمن شاعران در مؤسسۀ دُر دَری به فعالیت شروع کرده بودند (کاظمی، ۱۳۹۶).
منابع: کاظمی، محمدکاظم. (۱۳۷۳). «کارنامۀ شعر هجرت در ایران اسلامی». در مجلۀ شعر. سال دوم، شمارۀ ۱۴ (ویژه‌نامۀ افغانستان). ص ۵۰؛ کاظمی، محمدکاظم. (۱۳۹۴). «نگاهی به شعر امروز غزنی». مجموعه مقالات همایش بین‌المللی غزنه و زبان و ادب فارسی. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی؛ کاظمی، محمدکاظم. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با محمدکاظم کاظمی. ۲ اسد ۱۳۹۶؛ مظفری، سید ابوطالب. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی محمدحسین فیاض با سید ابوطالب مظفری. ۲ اسد ۱۳۹۶.
