قریه‌ای در ولسوالی بلخابِ ولایت سرپل
مؤلف: حسین رهیاب (بلخی)
جلد اول، ویراست دوم
قریه‌ای است کوهستانی در قسمت غربی ولسوالی بلخابِ ولایت سرپل. این قریه از جنوب شرق با قریه زَوَک، از شمال غرب با کَچَنْ از ولسوالی کوهستانات ولایت سرپل ارتباط دارد. آب و هوای اَنْروک کوهستانی و سرد است؛ برف زیاد می‌بارد و باران کمتر از حد متوسط. هوای قریه در تابستان خنک و در زمستان سرد است (کریمی، ۱۳۹۶).
«اَنْروک» احتمالاً کلمه‌ای ترکی است به مفهوم «ناتوانی». تاریخ سکونت مردمان فعلی قریه به حدود ۸۰ سال قبل بر می‌گردد. آنان از ولسوالی جاغوری ولایت غزنی به اَنْروک مهاجرت کرده‌اند. از تاریخ قدیم منطقه اطلاع دقیقی وجود ندارد. به علت ارتفاع منطقه، شاید در گذشته‌های دور سکونت انسان در آن، فصلی بوده است. از حفاری‌های غیرقانونی در نزدیک قریه آثار مهمی به دست آمده و احتمال دارد که در منطقه‌ای به نام سابات آثار قدیمی وجود داشته باشد. وجود درختان پراکندۀ کوهی و آب کافی می‌تواند نشانۀ وجود جنگل‌ها و مراتع در گذشتۀ نه چندان دور در اَنْروک باشد. از آنجا که اَنْروک در سربند قریۀ زَوَکْ قرار دارد، این منطقه همیشه ییلاق مردم زَوَکْ بوده و در تابستان بخشی از اهالی آن قریه به زمین‌های خود در اطراف اَنْروک کوچ می‌کرده‌اند (افتخاری، ۱۳۹۶).
از نظر قومی تقریباً همۀ ساکنان اَنْروک هزاره‌اند و اصالتاً از جاغوری. جمعیت اَنْروک حدود ۱۵۰ خانوار است (کریمی، ۱۳۹۶).
این قریه به دلیل وضعیت نامساعد اقلیمی و دوری از مرکز، امکانات کمی دارد که یک مکتب و یک مسجد از آن جمله است. مذهب مردم شیعه است. در سال ۱۳۵۴ ش در اواسط حکومت داوود خان برای اولین‌بار مکتب دولتی در قریۀ پای زیارتِ درۀ مزار تأسیس شد و فرزندان مردم اَنْروک هم در آن شامل شدند. پس از کودتای ۷ ثور ۱۳۵۷ ش و وقایع بعد از آن، مکتب تعطیل شد. بعد از سقوط طالبان و در دوره حکومت حامد کرزی، اولین مکتب ابتداییه در اَنْروک پایه‌گذاری شد که متعلمان فعلاً در آن تا حدود صنف ۶ تحصیل می‌کنند (کریمی، ۱۳۹۶؛ رهیاب، ۱۳۹۶).
زراعت قریه بیشتر دیم است و حاصل آن گندم، جو، کچالو، حبوبات و برخی اقلام دیگر. زیره و رَو در کوه‌های اطراف قریۀ اَنْروک وجود دارد، به اضافۀ گیاهان دیگری مثل غیغو، بَدَره، اِسْپَند، اَشلان، اُسْتُق، سیر کوهی، پیاز کوهی، چُوْکْرِیْ، سماروق، کَمَیْ، گُوک. در گذشته این منطقه درختان جنگلی داشته است و در اطراف و محدودۀ قریه هنوز هم درختانی به صورت پراکنده وجود دارد که بیشترشان بی‌ثمر است، مثل اَرَرْ و سپیدار. جنگل‌های منطقه به مرور زمان به دست انسان نابود شده و به زمین زراعتی تبدیل شده است (کریمی، ۱۳۹۶).
در این قریه به علت سردی هوا، باغداری کمتر رواج دارد. به تازگی مردم تلاش کرده‌اند برخی از درختان میوه را در آنجا به عمل آورند. به سبب وجود جنگل و مراتع در منطقه، در گذشته حیوانات زیادی وجود داشته که به مرور زمان نسل بسیاری از آنان از بین رفته‌است. در این اواخر حیواناتی چون گرگ، روباه، خرگوش، شغال و… در اطراف قریه رویت شده است. انواع حیوانات اهلی چون بز، گوسفند، گاو، الاغ، قاطر، اسب و… و انواع پرندگان چون کَوْک، شوشو، کبوتر، کلاغ، شانه‌به‌سر و نظایر آن در قریه و اطراف آن زندگی می‌کنند (کریمی، ۱۳۹۶).
با توجه به وجود مراتع و ییلاقات، مال‌داری یکی از مشاغل مهم مردم اَنْروک است. گله‌های گوسفند و بز در منطقه وجود دارد. همچنین طبیعت سخت و سرد این منطقه سبب شده است که مردم برای ادامۀ حیات به سختی کوشش کنند و بخشی از این تلاش، در صنایع دستی مثل گل‌دوزی، کلاه‌دوزی، خامک‌دوزی و بافت پیراهن زنانه نمود یافته است. این محصولات بیشتر مورد استفادۀ خود اهالی است (کریمی، ۱۳۹۶. افتخاری، ۱۳۹۶).
قریۀ اَنْروک به دلیل قرار گرفتن در ارتفاع، مناظر زیبایی دارد. قریه بر منطقۀ پایین‌دست خود تسلط دارد و از آنجا می‌توان شاهد مناظر اطراف بود که بیشتر اوقات سرسبز است. محدودۀ قریه ترکیبی است از زمین‌های زراعتی للمی و آبی که تا بالای کوه‌ها امتداد دارند و در بهار و تابستان دیدنی‌اند. همچنین در اطراف قریه چشمه‌های فراوانی وجود دارد که بعد از آبیاری زمین‌های منطقه، به سمت قریۀ زَوَکْ سرازیر شده و رود زَوَکْ را پدید می‌آورند. چشمۀ میرمحمود که مهم‌ترین چشمۀ درۀ زَوَکْ بلخاب است، در محدودۀ اَنْروک قرار دارد (رهیاب، ۱۳۹۶).
منابع: افتخاری زوکی، محمدعلی. (۱۳۹۶). مصاحبه اینترنتی حسین رهیاب با محمدعلی افتخاری زوکی. ۲۵ سرطان ۱۳۹۶؛ رهیاب، حسین. (۱۳۹۶). یادداشت‌های شخصی حسین رهیاب باشندۀ قریۀ زوک؛ کریمی انروکی، ابراهیم. (۱۳۹۶). مصاحبۀ اینترنتی حسین رهیاب با ابراهیم کریمی انروکی. ۳۰ حمل ۱۳۹۶.
