درگذشت حسین‌علی حسن معروف به حسین افغانی، فعال با سابقۀ اجتماعی و مدنی مقیم دنمارک، خانواده و بسیاری از دوستان و جامعۀ فرهنگی را متأثر کرد. فعالیت‌های او در چندین دهه از‌جمله در عرصۀ کمک به آموزش جوانان و ایجاد شناخت نسبت به جامعۀ هزاره در غرب بسیار مؤثر شمرده شده است. بنیاد دانشنامۀ هزاره به همین مناسبت و به پاس زحمات ارزشمندش اقدام به نشر مقالۀ مربوط به آن فقید می‌کند که در ویرایش دوم جلد اول دانشنامه به شمار مدخل‌های جدید اضافه شده است. ویرایش دوم جلد اول این روزها در دست چاپ است.
عنوان مقاله: حسین افغانی
شناسه: فعال سیاسی و اجتماعی
مؤلف: محمود جعفری
موضوع: شخصیت
متن مقاله
حسین‌علی حسن مشهور به حسین افغانی فرزند محمدحسن در سال ۱۳۲۲ ش / ۱۹۴۳ م در قریۀ خوردک‌تخته ولسوالی لعل و سرجنگل متولد شد. او در سن ۲۲ سالگی به پاکستان مهاجر شد و بعد از اقامتی کوتاه عازم عراق شد. بعد از چهار سال زندگی در عراق در سال ۱۳۴۷ ش / ۱۹۶۸ م به دانمارک پناهنده شد و در شهر کپنهاک مقیم شد (پیمان، ۱۳۹۹).
حسین افغانی از فعالان افغان در اروپاست. او یکی از حامیان «تنظیم نسل نو هزاره» است (همان). این سازمان در سال ۱۳۵۰ش / ۱۹۷۱م با هدف انسجام‌بخشی به نیروهای سیاسی _ مدنی هزاره در کویتۀ پاکستان تأسیس شد. حسین افغانی برای توسعۀ فعالیت این سازمان تلاش‌های زیادی کرد و کمک‌های مالی شخصی در اختیار آن گذاشت (هزاره، ۱۳۹۷؛ ناظرحسین، ۱۳۹۷؛ وکیل، ۱۳۹۷؛ پیمان، ۱۳۹۹). او همچنین از بنیانگذاران و حامیان اصلی «فدراسیون محصلان هزاره (HSF)» است. این فدراسیون در سال ۱۳۵۳ ش / ۱۹۷۴ م در کویتۀ پاکستان ایجاد شد و هدف آن کمک به محصلینی بود که توانایی مالی برای ادامۀ تحصیل را نداشتند. حسین افغانی با امکانات مالی شخصی خود، تعدادی از این محصلین را در کالج‌های پاکستان بورسیه کرد و مصارف روزمرۀ آنها را می‌پرداخت (پیمان، ۱۳۹۹). او در آگاهی‌دهی مردم و نهادهای دولتی و غیردولتی در اروپا نسبت به جنگ افغانستان و موقعیت آسیب‌پذیر هزاره‌ها در دهۀ ۱۳۷۰ ش نقش زیادی را داشته است (هزاره، ۱۳۹۷). او از طرفداران عبدالعلی مزاری رهبر حزب وحدت بود و در جریان جنگ‌های غرب کابل با او در تماس بود (پیمان، ۱۳۹۹)
حسین افغانی در زمان حکومت چپ با سلطانعلی کشتمند، صدر اعظم وقت (۱۹۸۱تا ۱۹۸۸ م) دیدار کرد. آقای کشتمند در پیام خود برای محفل نکوداشتِ حسین افغانی (که انجمن فرهنگی کاتب در ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی در پایتخت دانمارک با عنوان «دیدار یار» برگزار کرده بود) از ملاقات خود با او به نیکی یاد می‌کند و اشاره می‌کند که با وی دربارۀ «نیازمندی‌های مردم‌مان و راه‌های خدمتگزاری به ایشان» و راجع به مسائلی که «به زندگی و آیندۀ مردم تعلق داشت» سخن گفته است (کشتمند، ۱۳۹۷).
حسین افغانی همچنین در تأسیس «نهضت مدنی افغانستان (نما)» که در سال ۱۳۸۳ ش / ۲۰۰۴ م در اروپا بنیان نهاده شد، نقش کلیدی داشت (پیمان، ۱۳۹۹). این نهاد بعد از سقوط طالبان در افغانستان به عنوان یک جریان سیاسی ثبت شد و از کابل ادامۀ فعالیت داد.
حسین افغانی در دیدار با حامد کرزی رئیس جمهور وقت افغانستان در جریان سفر و سخنرانی او در جمع پناهندگان در اروپا در ۷ اسد ۱۳۸۵ ش / ۲۹ جنوری ۲۰۰۶ م از او خواست تا زمین هزاره‌ها را که در دورۀ عبدالرحمان تصاحب شده بود، به آنها بازگرداند. او خطاب به آقای کرزی گفت که «عبدالرحمان… نیم قوم مرا کشت و زمین‌های آنها را گرفت. بابه! تو حالا یک کاری بکن. همان زمین‌ها را به صاحبان اصلی‌اش برگردان (همان)».
او فردی صریح و شوخ‌طبع توصیف شده است که در طول زندگی خود کمتر به امور شخصی پرداخته و فعالیت‌های انسان‌دوستانۀ بسیاری داشته است (هزاره، ۱۳۹۷؛ حیدری، ۱۳۹۷؛ پیمان، ۱۳۹۷) او اکنون (۱۳۹۹ ش) به دلیل کهولت سن از فعالیت اجتماعی و شرکت در محافل بازمانده است و همراه با خانواده‌اش در کپنهاک زندگی می‌کند و سه پسر و یک دختر دارد (پیمان، ۱۳۹۹).
منابع:
پیمان، حبیب. (۱۳۹۷). مصاحبۀ تلفنی محمود جعفری با حبیب پیمان. ۲۱ ثور ۱۳۹۹؛ حیدری، غلام‌علی. (۱۳۹۷). «پیام ویدیویی برای محفل نیکوداشت حسین افغانی». دانمارک: ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی/ ۳ میزان ۱۳۹۷؛ کشتمند، سلطانعلی. (۱۳۹۷). «پیام کتبی سلطانعلی کشتمند برای محفل نیکوداشت حسین افغانی». دانمارک. ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی / ۳ میزان ۱۳۹۷؛ ناظرحسین (پروفیسور). (۱۳۹۷). «پیام ویدیویی برای محفل نیکوداشت حسین افغانی». دانمارک. ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی/ ۳ میزان ۱۳۹۷؛ وکیل، رضا. (۱۳۹۷). «پیام ویدیویی برای محفل نیکوداشت حسین افغانی». دانمارک. ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی/ ۳ میزان ۱۳۹۷؛ هزاره، عبدالخالق. (۱۳۹۷). «پیام ویدیویی برای محفل نیکوداشت حسین افغانی». دانمارک. ۲۵ اگست ۲۰۱۸ میلادی / ۳ میزان ۱۳۹۷.
