عنوان مقاله: بارش، محب (۱۳۳۷ تا ۱۳۹۵ ش)
شناسه: فعال سیاسی و شاعر
مؤلف: پروین ولیزاده
ویرایش دوم جلد اول دانشنامه
صفحات: ۱۰۹۶ تا ۱۰۹۸
متن مقاله
محب بارش فرزند عزیزاحمد در سال ۱۳۳۷ ش / ۱۹۵۹ م در درۀ هزاره ولایت پنجشیر به دنیا آمد. پدرش اولین آموزگار او بود. پدرِ محب بنیان‌گذار و معلم یگانه مکتب سه صنفی بود. محب دوران ابتداییه و متوسطۀ خود را در مکتب‌های اسپین کلی و نادریه گذارند و در سال ۱۳۵۴ ش از لیسۀ رُخَۀ پنجشیر فارغ‌التحصیل شد. او در سال ۱۳۵۵ ش در کانکور شرکت کرد و در رشتۀ زبان فارسی دانشگاه کابل پذیرفته شد (زندگی‌نامۀ محب بارش، ۱۳۹۶).
بارش در سال ۱۳۵۸ ش به صورت مخفیانه بر ضد حکومت جمهوری دموکراتیک افغانستان فعالیت می‌کرد و به همین علت «اگسا»، سازمان استخبارات او را دستگیر کرد. او پس از شکنجه‌های زیاد به زندان پلچرخی افتاد. بارش علی‌رغم تحمل شکنجه و خودداری از اعتراف، با افشا شدن فعالیت‌هایش از طریق رفقایش، در شمار اعدامیان قرار گرفت. اما با سقوط دولت حفیظ‌الله امین در ۶ جدی ۱۳۵۸ ش و با فرمان عفو دولت ببرک کارمل از زندان آزاد شد.
او پس از رهایی از زندان به دانشگاه برگشت و همزمان با درس، به صورت جدی به سرودن شعر پرداخت (همان). در سال ۱۳۵۹ ش به کمک اتحادیۀ نویسندگان افغانستان و به ابتکار سازمان دموکراتیک جوانان افغانستان، کانون شعرا و نویسندگان جوان افغانستان را بنیان گذاشت. بارش از فعالان اصلی کانون بود. او در سال ۱۳۶۰ ش به عنوان استاد زبان فارسی در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه کابل برگزیده شد و در این سال‌ها ضمن تدریس در دانشگاه، عضویت هیأت تحریر درفش جوانان را داشت و با جریدۀ پامیر نیز همکاری می‌کرد. او در سال ۱۳۶۵ خورشیدی با نشر مقاله‌ای انتقادی دربارۀ دانشگاه کابل، از کار در جریدۀ پامیر برکنار شد؛ از عضویت حزب دموکراتیک خلق افغانستان اخراج شد و کارت تأجیل عسکری‌اش از جانب مسئولان دانشگاه و تحصیلات عالی باطل شد؛ اما از آن جایی که عضو هیئت تحریر و خبرنگار درفش جوانان بود، رهبری سازمان دموکراتیک جوانان با دادن کارت تأجیل دیگر از وی حمایت کرد و زمینۀ ادامۀ تدریسش در دانشکدۀ ادبیات را فراهم ساخت. او در این سال‌ها مدیرمسئول مجلۀ روشنک نیز بود (همان).
بارش پس از سقوط دولت نجیب‌الله به پشاور پاکستان کوچید و در این شهر مدتی مدیر مسئول مجلۀ سپیده بود که در پشاور چاپ می‌شد. پس از سقوط طالبان و استقرار حاکمیت جدید به رهبری حامد کرزی، بارش به کابل آمد و به تدریس در دانشگاه کابل پرداخت. در سال ۱۳۸۴ ش به ریاست دانشگاه البیرونی برگزیده شد و پس از چند سال خدمت در آنجا، دوباره به تدریس در دانشکدۀ ادبیات کابل پرداخت (همان). بارش به اتهام انتقاد از سیاست‌های دولت حامد کرزی در سال ۱۳۸۸ ش به مدت ۸ ماه زندانی شد و به گفتۀ برادرش خلیل وداد، محکمۀ ولایت کاپیسا پس از بررسی دوسیه، او را تبرئه کرد و بارش در ۲۶ جوزا ۱۳۸۹ ش از زندان آزاد شد (سایت مشعل، ۲۰۱۰). محب بارش در سال‌های آخر عمرش مشاور فرهنگی جمعیت هلال احمر افغانی «سره میاشت» بود. او در روز یک‌شنبه ۱۲ ثور ۱۳۹۵ به دلیل ایست قلبی در کابل درگذشت (زندگی‌نامۀ محب بارش، ۱۳۹۶).
کتاب یک روز بی‌دروغ شامل غزل‌ها و شعرهای نیمایی اوست و در سال ۱۳۶۶ ش در کابل منتشر شده است. زمزمه‌های کاغوش شامل دوبیتی‌های بارش است. شماری از این دوبیتی‌ها به وسیلۀ آوازخوانان خوانده شده است و در رادیو، تلویزیون و سینمای افغانستان، از جمله در فیلم «صبور سرباز» از آن‌ها استفاده شده است (نادری، ۱۳۹۵).
منابع: «زندگی‌نامۀ محب بارش». (۱۳۹۶). در فصل‌نامۀ ادبیات معاصر. سال دوم. شماره ۸ و ۹. صفحۀ پشت جلد؛ نادری، پرتو. (۱۳۹۵). «محب بارش، فریاد پنجشیر دردمند». سایت جاودان. بازیابی ۲۸ سرطان ۱۳۹۷. jawedan.com؛ سایت مشعل. (۲۰۱۰). «محب بارش از زندان رها گردید». بازیابی ۲۸ سرطان ۱۳۹۷. archive.mashal.org.
