مقدمه، تصحیح و تحشیه: سید ابوطالب مظفری
ناشر: مؤسسۀ انتشارات عرفان
ویراستار و صفحه‌آرا: محمدکاظم کاظمی
طراج جلد. باسم رسام
چاپ اول: تهران، 1402
۱۰۰0 نسخه
بیدارگر پارسا نام مجموعه شعرهای به جا مانده از مرحوم سید رجب‌علی جلالی ارزگانی است که نواسۀ او سید ابوطالب مظفری گرد‌‌آوری و تصحیح کرده است. این کتاب را مؤسسۀ انتشارات عرفان در ۴۸۰ صفحۀ رقعی منتشر کرده است.
کتاب با مقدمۀ سید ابوطالب مظفری آغاز می‌شود. در ادامه شناخت‌‌نامه مفصل شاعر در شش بخش با عناوین گذر ایام، خصایل و سجایا، حاصل ایام، فرزندان، دوستان و هم‌روزگاران و فرجام سخن تنظیم شده است. زندگی‌نامۀ شاعر از خاطرات پراکنده و روایت‌های شفاهی از زبان اعضای خانواده، دوستان و آشنایان تشکیل شده است.
مجموعه شعرهای شاعر حدود 271 صفحه از کتاب را در بر می‌گیرد که شامل چند قصیده، یک منظومه عاشقانه با نام حیدربیگ و سمنبر و تعدادی منظومۀ حماسی _ مذهبی است.
در گذشته خوانش منظومه‌های حماسی و مذهبی در میان عموم مردم هزاره رایج بوده است و شعرهای این کتاب نمایانگر بخشی از این گرایش است. دربارۀ سبک و نگرش شاعر به طور خلاصه می‌توان گفت که او برخلاف منظومه‌سرایان قبلی حماسه‌های دینی، به منبع و سندیت حوادث تاریخی وفادار است و در تمامی این چند منظومه منابع خود را دقیق بیان کرده است.
تعابیر و ترکیبات قرآنی در این مجموعه بسامد بالایی دارد. شاعر به تناسب موضوعِ منظومه‌ها سعی می‌کند که زبان و صور خیال خودش را به محتوای متن نزدیک کند. ازاین‌رو، به کاراکترهای دو طرف ماجرا صفاتی متناسب می‌دهد. به میان آمدن لهجه در زبان معیار، یک ویژگی مهم در زبان شعرهای سید رجب‌علی است.
خانوادۀ سید رجب‌علی جلالی ارزگانی از آوارگان دورۀ عبدالرحمان بودند که بعد از تصرف زمین‌های‌شان در دای‌چوپان، در منطقۀ کوهستانی به نام باغچار ساکن شدند. زندگی‌نامۀ شاعر در واقع بخشی از تاریخ شفاهی مردم هزاره ارزگان است که بعد از فروپاشی را به تصویر کشیده و از تلاش جمعی مردم آن سامان، برای بازسازی دوباره ساختار از هم پاشیدۀ زندگی حکایت می‌کند.
پایان‌بخش کتاب تصاویری از رجب‌علی، فرزندان، نوادگان و دست‌نوشته‌های دیوان اوست.
منبع: مظفری، سید ابوطالب. (1402). بیدارگر پارسا. تهران: مؤسسۀ انتشارات عرفان
زهرا حسین‌زاده
